بخش تخصصی بهداشت دهان و دندان

مسواک و خمیردندان

     از چه خمیردندانی استفاده کنیم ؟

ماده اصلی همه خمیردندان ها یکسان و شامل مواد قوام دهنده ، نگهدارنده ، مواد شوینده ، پاک کننده ، کف کننده ، مواد ضد میکروبی و از ترکیباتی نظیر اسانس و طعم دهنده می باشد . بسته به نوع مصرف خمیردندان مواد دیگری به آن ها افزوده می شود که شامل :

     1 : خمیردندان های حاوی فلوراید

در این نوع خمیر دندان در حد استاندارد فلوراید  اضافه می شود که استفاده مکرر از آن ها باعث جلوگیری از پوسیدگی می گردد . فلوراید با تاثیر بر تکامل سلولهای پاپیلای دندانی که مسئول ایجاد شکل نهایی دندان هستند باعث ایجاد دندانهای با شیارهای کم عمق و وسیع و سطوح صاف، با استعداد پوسیدگی کمتر می شود.

فلوراید باعث کاهش متابولیسم باکتری ها بخصوص گلیکوزیدها و همچنین با کاهش انرژی سطح دندان باعث کاهش چسبندگی پلاک میکروبی می گردد . نهایتاً تاثیر فلوراید بصورت ممانعت از تولید اسید و کاهش انرژی متابولیسم سلولی است.

     2 : خمیردندان های ضد حساسیت

در دندان های حساس که دارای پوسیدگی نمی باشند و بیشتر جهت رفع حساسیت ریشه دندان هایی که دچار تحلیل لثه می باشند ، استفاده می گردند .

و حاوی موادی نظیر نیترات پتاسیم ، کربنات کلسیم و یا ترکیبات فلوراید می باشند . که واکنش نورون ها به درد را متوقف می کنند یا توبول های عاجی را مسدود می نمایند و باعث کاهش حساسیت دندان می گردند .

     3 : خمیردندان های سفید کننده ضدم جرم ، مخصوص سیگاری ها !

به علت وجود مواد ساینده قوی در بیشتر این خمیردندان ها استفاده مداوم از آن ها توصیه نمی گردد ، زیرا باعث ایجاد خط و خش های میکروسکوپی و سایش در روی سطوح دندان می گردد .

استفاده از این خمیردندان ها ممکن است در ابتدا باعث سفیدی نسبی دندان ها گردد و در مدت زمان بیشتر به علت ایجاد خطوط و شیار روی دندان و چسبیدن پلاک و رنگ دانه ها روی این سطوح باعث زردی و تیرگی بیشتر می شود .

     4 : خمیردندان های ضد پلاک

به علت وجود مواد ضد باکتریال و پاک کننده قوی باعث به تاخیر افتادن ایجاد پلاک می گردند ، که البته باید به شدت پاک کنندگی و مواد درون آن دقت گردد .

معمولا خمیر دندان‌ها حاوی موادی هستند که نقش آنها کاهش پلاک میکروبی موجود در سطح دندان‌ها و لثه است خمیردندان ها علاوه بر داشتن مواد ضد میکروبی ، با ایجاد کف و همچنین سایشی که به واسطه وجود مواد ساینده ایجاد می نمایند این نقش را ایفا نموده، دندانها را در مقابل تجمع پلاک‌های میکروبی و نهایتاً بیماری‌های لثه حمایت می نمایند .

     5 : خمیردندان اطفال

معمولا این خمیردندان ها با طعمی دلنشین بدون فلوراید یا دارای فلوراید کم می باشند ، نبودن فلوراید زیاد به خاطر احتیاط در بلع احتمالی مقدار زیادی از آن توسط کودک می باشند .

مسواک زدن منظم هم در کودکان و هم در بزرگسالان از اهمیت به‌سزایی برخوردار است . این امر موجب حذف باکتری‌ها و پلاک‌های دندانی که باعث پوسیدگی و بیماری‌های لثوی می‌شود ، می‌گردد.

هر فرد باید 2 بار در روز یکی صبح‌ها پس از خواب و دیگری شب‌ها قبل از خواب دندان‌های خود را مسواک کند. اگر این کار به‌صورت یک عادت از ابتدای زندگی کودک اتفاق افتد به امری روتین در زندگی بزرگسالی تبدیل خواهد شد.

     مقدار خمیردندان استفاده شده در هر بار چقدر باید باشد ؟

تقریبا به اندازه یک نخود نه بیشتر ، زیرا مقدار بیشتر باعث کف کردن بیشتر از حد و پر شدن دهان و کوتاه شدن زمان مسواک زدن و همچنین عدم دید می گردد .

اگر تمام سطح برس مسواک را با خمیر دندان بپوشانید فقط خمیر دندان‌ها را هدر داده‌اید. بسیاری از مردم به خاطر تقلید از آن چه در تبلیغات می‌بینند مقدار زیادی خمیر دندان استفاده می‌کنند در حالی که این کار اشتباه است

     توصیه جدی دندانپزشک درباره مسواک زدن کودکان !

دندانپزشک اطفال به والدین کودکان توصیه هایی جدی درباره مسواک زدن دارند . اگر می خواهید یک درمان دندانپزشکی بدون درد داشته باشید و یا اینکه تا جایی که می توانید دندان کودکانتان سالمتر باشد ، بهداشت دهان و دندان کودکتان را در اولویت قرار دهید.

     اول کنترل پلاک و مسواک زدن به طور مرتب و روزانه :

بهداشت مناسب دهان با روش های مکانیکی و شیمیایی حاصل و حفظ می شود . این روش ها می توانند در خانه یا مطب دندانپزشکی انجام شوند . بسیاری از شواهد علمی به این نتیجه رسیده اند که مسواک زدن باعث پیشگیری از پوسیدگی های دندانی می شود اما پلاک های به جا مانده از عدم بهداشت دهان و دندان را از بین نمی برد . به عبارتی دیگر پلاک را از پیت و فیشورها و سایر نقاط گیر دار نمی تواند حذف کند . پاکیزه سازی دندان ها به هر حال در حفظ سلامت پریودنتال اهمیت دارد . ارتباط میان عدم مسواک زدن و ژنژیویت و پوسیدگی های زودهنگام در نوزادان و نوپایان نشان داده شده است . پس با این تعاریف باید مهارت های مسواک زدن را به صورت کاملا تقویت شده و برنامه ریزی شده به کودکان در تمامی رده های سنی و والدین آن ها آموزش داد . باید به والدین آموزش داد که به محض رویش اولین دندان های کودکانشان آن ها را مسواک بزنند و بعدها، همزمان با رویش اولین مولرها یک برنامه منظم مسواک زدن داشته باشند . باید تکنیک کاربردی و چگونگی استفاده از آن به والدین آموزش داده شود .

     چرا بهداشت دهان و دندان به استحکام مینای دندان کمک می کند ؟

متاسفانه با فرسوده شدن مینای دندان ، دیگر هیچ راه حلی برای بازسازی آن نمی باشد . البته راه های دیگری برای کمک به استحکام بیشتر مینا هست . مثلا یکی از آن ها ، رعایت بهداشت دهان و دندان است که می تواند این اطمینان را به بیمار بدهد که مینای دندان تان را به خاطر فرسایش اسیدی در اثر باکتری ها، از دست نمی دهید.

دیگر راه هایی که برای محافظت از مینای دندان توصیه می شود، مصرف ویتامین دی و مکمل های کلسیم دار هستند . ویتامین دی و کلسیم ، طبیعتا به رشد استخوان ها و استحکام دندان ها کمک می کنند . در نهایت ، می توان دندان ها را با خمیردندان فلورایده مسواک کرد ، یا از دهانشویه فلوراید دار استفاده کرد که به استحکام مینای دندان نیز بسیار کمک می کنند . فلوراید به خاطر محافظت از دندان ها از دمینرالیزاسیون ، که به دلیل فرسایش اسیدی ناشی از باکتری ها و قندها به وجود آمده است، معروف می باشد .  

     آیا بهداشت دهان و دندان در بارداری تاثیرگذار است ؟

شواهد نشان داده است که بین بیماری های لثه و زایمان زودرس و حتی کم وزنی کودک ارتباط مستقیم و تنگاتنگی می باشد. زنان بارداری که بیماری لثه دارند ، احتمال بیشتری هست که کودک نارس به دنیا بیاروند . منظور از نارس ، کم وزن و کوچک بودن نوزاد می باشد . حتی تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده است که علاوه بر بهداشت دهان و دندان ، بیماری لثه چطور بروی بارداری تاثیر می گذارد . اما به نظر می رسد بیماری های لثه باعث افزایش سطح مایعات بیولوژیکی می شوند که منجر به چنین اتفاقی می شود . حتی طبق اطلاعاتی که به دست آمده ، نشان داده شده است که وقتی بیماری لثه در دوران بارداری رخ می دهد ، بارداری بدتر می شود و خطر زایمان یک کودک نارس را هم بیشتر می کند.

پس با این اوصاف بهترین توصیه ای که به زنان باردار می توان داد ، این است که چکاپ های مرتب نزد دندانپزشک داشته باشند تا با چنین مشکلاتی در دوران بارداری روبرو نشوند . همچنین بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری فراموش نکنند .

مسواک زدن به طور مرتب و نخ دندان کشیدن ، خوردن غذاهای سالم و ویزیت های مرتب نزد دندانپزشک به زنان باردار کمک می کند تا دهانی سالم تر تا پایان زایمان داشته باشند .

معمولا بهترین زمانی هم که در اسرع وقت توصیه می شود نزد دندانپزشک باید داشت ، ماه های چهارم و ششم بارداری می باشد . زیرا در سه ماهه اول بارداری زمان رشد جنین می باشد .